Dünya genelinde her yıl yeni rekorlar kıran mega projelere başlanmaktadır. Bu projeler ağırlıkla Çin, Dubai, Rusya ve ABD gibi ülkelerde hayat geçmektedir. Aşağıda dünya genelindeki 25 mega proje hakkında bilgiler paylaşılmaktadır.
25. Panama Kanalı Genişletme Çalışması, Panama
Yapım süresi: 11 yıl
Yapım maliyeti: 5.25 Milyar $
Panama Kanalı 1914 yılında hizmete açılmıştır. Mevcut durumda kanalın yetersiz olması nedeniyle genişletme kararı alınmıştır. Projenin amacı, Panama Kanalı’nı genişleterek kapasiteyi iki katına katlamak ve bu sayede 2014 yılında Atlas Okyanusu’ndan Büyük Okyanus’a gemilerin rahatça geçişini sağlamak.
Projenin temeli 2006 yılında atılmıştır. Panama vatandaşları proje hakkında karar vermek için refarandumda oy kullanmıştır. İlk olarak Panama Devlet Başkanı Martin Torrijos 24 Nisan 2006 tarihinde planı sundu. Referandum sonrası, 22 Ekim 2006 tarihinde %76,8 oranıyla ulusal karar alındı.
3 Eylül 2007 tarihinde, proje Bakanlar Kurulu, Ulusal Meclis ve referandum tarafından onaylandıktan sonra, Panama Kanalı genişleme projesi resmen başladı. Çalışmalar günümüzde devam etmektedir. Projenin 2016 yılında tamamlanması planlanmaktadır.
Projede toplam 4.4 milyon m3 hazır beton kullanılacaktır.
24. Port Mann Köprüsü, Vancouver, Kanada
Yapım süresi: 6 yıl
Yapım maliyeti: 1.93 Milyar $
2 km’lik uzunluğu ile Kuzey Amerika’nın en uzun köprüsü olan Port Mann Köprüsü 2012 yılında hizmete açılmıştır. Köprüyü ayakta tutan 288 taşıyıcı kablo mevcuttur.
23. Three Gorges Barajı, Çin
Yapım süresi: 17 yıl
Yapım maliyeti: 22 Milyar $
2009 yılında faaliyete geçen baraj dünyanın en büyüğüdür.
Proje kapsamında 102.6 milyon m3 hafriyat yapılmıştır.
27 milyon m3 hazır beton kullanılmıştır.
354 bin ton betonarme donatısı kullanılmıştır.
281 bin ton yapısal çelik kullanılmıştır.
Yıllık enerji üretim kapasitesi 84.7 milyar kW saattir.
Projede 250 bin işçi çalışmıştır.
Proje nedeniyle 13 şehir su altında kalmış ve 1.3 milyon kişi başka bir yre taşınmak zorunda kalmıştır.
Hoover Barajı’ndan 11 kat daha fazla enerji üretebilmektedir.
Projenin yeni etapların yapımı ile 50 yıl daha devam etmesi beklenmektedir.
22. Freedom Tower, New York
Yapım süresi: 7 yıl
Yapım maliyeti: 3.8 Milyar $
541 metre yüksekliğindeki Özgürlük Kulesi Aşağı Manhattan, New York’ta inşa edilen yeni Dünya Ticaret Merkezi kompleksinin ana binasına işaret eder. 104 katlıdır ve Batı yarıküre’nin en yüksek, dünyanın ise en yüksek dördüncü binasıdır. 2014 yılında hizmete açılmıştır. Kule betonarme çekirdek etrafında yükselen çelik yapısı ile öne çıkmaktadır. Taşıyıcı kolonlarda 83-97 MPa arasında basınç dayanımına sahip beton kullanılmıştır.
21. Aizhai Asma Köprüsü, Çin
Yapım süresi: 5 yıl
Yapım maliyeti: 600 Milyon $
2012’de hizmete açılan Aizhai Asma Köprüsü, dünyanın en yüksek köprüsü konumundadır. Dehang Kanyonu’na açılan iki tüneli birleştiren köprü yerden tam 366 m yüksekte ve yaklaşık 1,2 km uzunluğa sahiptir.
20. Marmara Tüneli, Türkiye
Yapım süresi: 9 yıl
Yapım maliyeti: 4.5 Milyar $
Marmaray, İstanbul’un Avrupa ve Asya yakalarındaki demiryolu hatlarını İstanbul Boğazı altından geçen bir tüp tünelle birleştiren 76 km lik bir demiryolu iyileştirme ve geliştirme projesidir. Proje ilk olarak II. Abdülhamid döneminde tasarlanmıştır. Halkalı ile Gebze arasında çalışması planlanan hattın boğaz geçişini de içine alan, Ayrılıkçeşme ve Kazlıçeşme arasındaki 14 km’lik bölümü 29 Ekim 2013 tarihinde hizmete açılmıştır. Açılan hatta 3’ü yeraltında olmak üzere toplam 5 istasyon vardır.
Proje kapsamında C40/50 sınıfı hazır beton kullanılmıştır. Toplam hazır beton tüketimi yaklaşık 1 milyon m3‘tür. CEM III/B – CEM II/A-S – CEM I 42,5 N – Silis Dumanı gibi bağlayıcı malzemeler kullanılmıştır.
19. FFR Grand Stadyumu, Paris
Yapım süresi: 4 yıl
Yapım maliyeti: 552 Milyon $
2019 yılında tamamlanması planlanan stadayum Paris’in güneyinde yer almaktadır. 82 bin kişi kapasiteli olacak ragbi stadyumu, açılıp kapanabilen bir çatıya ve portatif çok amaçlı bir sahaya sahip olacaktır.
18. Jubail Sanayi Kenti, Suudi Arabistan
Yapım süresi: 10 yıl
Yapım maliyeti: 11 Milyar $
Suudi Arabistan’ın doğu bölgesinde 1970’li yıllardan beri planlanan şehir petrokimya, alüminyum ve döküm endüstrilerini barındıran 4 bölgeden oluşmaktadır. Toplam 20 km2 alan üzerine kurulmuştur.
17. Liuchonghe Köprüsü, Çin
2013 yılında açılan 1508 metre uzunluğundaki asma köprünün Liuchonghe Nehri üzerindeki yüksekliği 335 metredir ve bu noktada dünyanın en yüksek 2. köprüsü konumundadır. En geniş açıklık 438 metredir.
16. Londra Metrosu Genişletme Projesi, İngiltere
Yapım süresi: 11 yıl
Yapım maliyeti: 23 Milyar $
1983 yılında açılan Londro Metrosu dünyanın ilkmetro ağıdır. Genişletme projesi kapsamında 8 TBM (tünel açma makinası) çalışmaktadır. Bu sayede metro ağına 42 km demiryolu ilave edilmiş olacaktır.
15. Hyderabad Metrosu, Hindistan
Yapım süresi: 14 yıl
Yapım maliyeti: 2 Milyar $
Hafif raylı sistem karayolunu trafiğini engellememesi için havadan geçirilmektedir. 74 km uzunluğundaki metroda 66 adet istasyon yer almaktadır. 2016 yılının başında faaliyete geçmesi planlanmaktadır. Sistem, ortalama hız 35 km/s ve en yüksek hız 80 km/s olarak tasarlanmıştır.
14. Hong Kong-Zhuhai-Macao Köprüsü, Çin
Yapım süresi: 7 yıl
Yapım maliyeti: 10.6 Milyar $
Hong Kong ve Çin’i bağlayacak olan Zhuhai-Macao köprüsü toplam 26 km uzunluğundadır. Köprünün 6,5 km’lik bölümü tüneldir. Proje köprü tünel bağlantısı ve köprü ayağı için 2 adet yapay ada inşa edilmektedir. Projenin 2016 yılında tamamlanması beklenmektedir.
13. Songjiang Hoteli, Çin
Yapım süresi: 2 yıl
Yapım maliyeti: 538 Milyon $
100 metre yüksekliğindeki otel 19 katlıdır. 2 katı suyun altında inşa edilmiştir.
12. Russky Köprüsü, Rusya
Yapım süresi: 4 yıl
Yapım maliyeti: 1 Milyar $
3.1 km uzunluğundaki köprü 2012 yılında açılmıştır. Mevcut durumda dünyanın en uzun asma köprüsüdür. Köprü yaklaşık 330 metre yüksekliğindeki iki kule ve tabya arasında gerili toplam 168 dev kablo ile ayakta durmaktadır. 29.5 metre genişliğindeki köprünün en uzun açıklığı 1104 metredir.
11. Etihad Demiryolu, Birleşik Arap Emirlikleri
Yapım maliyeti: 11 Milyar $
3 faz olarak projelendirilen demiryolunun tamamının 2018 yılında bitirilmesi planlanmaktadır. Arap Emirlikleri’nde ulaşımın en hızlı ve en kolay yolu olacak yaklaşık 1200 km uzunluğundaki hat Suudi Arabistan, Katar, Umman, Bahreyn ve Kuveyt’i birbirine bağlayacaktır. Yolcu trenlerinin ortalama hızı 200km/s ve yük trenlerinin ortalama hızı 120 km/s olarak planlanmıştır.
10. Al Maktoum Uluslararası Havaalanı, Dubai
Yapım süresi: 20 yıl
Yapım maliyeti: 31 Milyar $
İlk fazı 2010 yılında açılan havaalanının her yıl 220 milyon insanı ağırlaması planlanmaktadır. Planlanan proje yaklaşık 54 km2’lik bir alanı kaplayacaktır. 100 Airbus A380’e aynı anda hizmet verebilecek kapasitedir.
9. Beijing Daxing Uluslararası Havaalanı, Pekin, Çin
Yapım süresi: 5 yıl
Yapım maliyeti: 13 Milyar $
696 bin m2’lik alanı ile dünyanın en büyük terminaline sahip olacak havaalanın ilk fazının 2018 yılında, tamamının ise 2025 yılında devreye girmesi planlanmaktadır. 7 piste sahip olacak havaalanının yılda yaklaşık 100 milyon insana hizmet verecektir.
8. Bertha TBM (Tünel Açma Makinesi), Seattle, ABD
Yapım süresi: 2 yıl
Yapım maliyeti: 80 Milyon $
2013 yılında kazdığı tünellerden birinin içinde sıkışan Bertha TBM dünyanın en büyük tünel kazıcısıdır. Makinenin öğütücü başlığının çapı yaklaşık 17,5 metre, ağırlığı 7000 ton ve uzunluğu 100 metredir.
7. New Century Global Centre, Çin
Yapım süresi: 3 yıl
New Century Global Centre 2013 yılında faaliyete geçmiştir. 1.7 km2’lik alanı ile dünyanın en büyük desteksiz kapalı alanına sahiptir.
6. Atlanta Falcons Stadyumu, Atlanta, ABD
Yapım süresi: 3 yıl
Yapım maliyeti: 1.4 Milyar $
2017 yılında açılması planlanan stadyum, bir kamera lensindeki gibi açılıp kapanabilen 8 adet çatı kanadına sahiptir. Bu kanatlar 8 dakika içerisinde açılabilmektedir. Çatı yapımında kullanılan malzeme ışığı geçirebildiği için çatı kapalı olduğunda dahi gün ışığından faydalanılabilmektedir.
5. Shanghai Kulesi, Çin
Yapım süresi: 8 yıl
Yapım maliyeti: 2.4 Milyar $
2015 yılının sonunda tamamlanması planlanan kule 632 metre yüksekliği ile dünyanın en yüksek 2. binası olacaktır. 128 katlı kulenin toplam alanı 380 bin m2‘dir. Kulenin temeli için 60 saat içinde 61 bin m3 hazır beton dökümü yapılmıştır. Bu da bir dünya rekorudur.
4. Bay Bridge Eastern Span, San Francisco, ABD
Yapım süresi: 12 yıl
Yapım maliyeti: 6.4 Milyar $
San Francisco Körfezi’nde bulunan yaklaşık 624 metrelik uzunluğuyla dünyanın en uzun kendinden temelli asma köprüsü, aynı zamanda da dünyanın en geniş köprüsüdür. Köprü 160 metrelik tek kulesinden yol boyunca uzanan 2 sıra 80 cm kalınlığındaki kablolar ile yol arasına gerili daha küçük kablolarla desteklenmiştir.
3. State Route 520 Yüzen Köprüsü, Seattle, ABD
Yapım süresi: 5 yıl
Yapım maliyeti: 2 Milyar $
2016 yılında hizmete açılacak köprü 2.35 km uzunluğu ile dünyanın en uzun yüzen köprüsü ünvanına sahip olacaktır.
2. Skytree, Tokyo
Yapım süresi: 4 yıl
Yapım maliyeti: 806 Milyon $
2012 yılında faaliyete geçen kule 634 metre yüksekliğiyle dünyanın en yüksek kulesi ünvanına sahiptir. Kule üzerinde 6 TV transmisyon anteni ve Tokyo’nun seyredilebileceği halka açık 2 gözlem iskelesi bulunmaktadır.
1. Silver Line Demiryolu, Washington, ABD
Yapım süresi: 8 yıl
Yapım maliyeti: 6.8 Milyar $
18,8 km’lik yeni demiryolu ve 5 istasyona sahip ilk bölümü 2014 yılında açılan proje, 2. bölümü ile devam etmektedir. Yapımı süren bölüm ise 18,3 km yeni demiryolu ve 6 yeni istasyon içeriyor. Washington’un merkezini havaalanına da bağlayacak olan proje dünyanın en karmaşık metro ağlarından biri olarak gösteriliyor.
İnş.Yük.Müh. olan Yasin Engin, lisans ve yüksek lisans eğitimini Boğaziçi Üniversitesi'nde tamamlamıştır. 16 yıldır beton ve çimento sektöründe çalışmaktadır. Web sitesindeki tüm yayınlar Yasin Engin tarafından paylaşım amacıyla hazırlanmıştır. Yayınlar kaynak gösterilerek kullanılabilmektedir.
(yasin.engin@gmail.com)
