Hazır Betonun Gerçek Fiyatı

Yapı malzemeleri içerisinde bölgesel olarak fiyatı en değişken malzeme hazır betondur. Demir, tuğla, alçı, gaz beton vb. malzemelere oranla fiyat değişkenliği yüksektir. Bunun başlıca nedenleri aşağıda belirtilmiştir.

• Sayısı 1000’in üzerinde olan hazır beton tesislerinin hammadde alış fiyatlarının farklı olması
• Bölgesel arz-talep ilişkisi
• Bölgesel işçilik maliyeti
• Nakliye mesafesi
• Bölgesel rekabet durumu (hem beton üreticisi hem de hammadde tedarikçisi için)
• Kalite anlayışı
• Firmaların fiyatlandırma politikası

Elbette bu nedenler daha da artabilir. Ancak, bu yazının ana konusu bu nedenler değil. Değinilecek ana konu hazır betonun gerçek fiyatıdır.

Hazır beton, hacimsel olarak yani 1 m³ hacim üzerinden fiyatlandırılır. Peki hazır beton, yapıda sadece hacim kaplaması için kullanılmaktadır? Elbette bunun cevabı hayırdır.

Projelendirme esnasında kullanılan; betonun basınç dayanımı, elastisite modülü, poisson oranı gibi mekanik özellikler önemli tasarım parametreleridir. Özel projeler hariç hazır beton genelde dayanımı, kıvamı ve bazen de çevresel etki sınıfına göre sipariş edilir. Mühendislik anlayışından uzak birisi için hazır beton, 1 m³ hacmi belli bir fiyata satılan basit bir malzemedir. İşçilerin kolayca işleyebileceği bir kıvam ve ürünün zamanında sevkiyatı yeterlidir. Tabii ki bir de ucuz olması gerekmektedir. Kalite ile ilgili sorgulamaya da çok gerek yoktur, çünkü yapı denetimi var, piyasa gözetim ve denetimi var bir de G Belgesi zorunluluğu var.

Varılmak istenen nokta şudur: Hazır betonun fiyatı 1 m³ üzerinden yapılıyor. Peki performans fiyatlandırması yapmak doğru olmaz mı?

Bu konuya geçmeden, daha önce yayınlanan “Beton basınç dayanımı-yapı maliyeti ilişkisi” yazısını okumanızı tavsiye ederim.

Aşağıdaki tabloda farklı beton dayanım sınıflarının 2015 yılına ait birim fiyatları görülmektedir. Aslında piyasada çok farklı fiyatlara rastlamak mümkün, ama genel bir değerlendirme için T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın birim fiyatlarını kullanmak en doğrusu olacaktır. Tablo ve grafik incelendiğinde basınç dayanım sınıfı arttıkça beton fiyatı da artmaktadır. Bu aslında normal bir durumdur. Ancak, tabloda 1 MPa’lık basınç dayanımı için de fiyatlandırma yapılmıştır. f_ck + 4 MPa ifadesinden kasıt C30/37 sınıfındaki betonun küp dayanımının 28 gün sonra 41 MPa gelmesidir. Aslında bu istenilen bir durumdur. Bu durumda beton basınç dayanım sınıfı arttıkça, TL/MPa değeri düşmektedir. Yani birim performans maliyeti azalmaktadır. Betondan da zaten istenilen başlıca özellik basınç dayanımı performansıdır. (Dayanıklılık yani dürabiliteye bu aşamada değinilmeyecektir. Dayanım ile doğrudan ilişkili olduğu varsayılmaktadır.)

Tabloda ayrıca farklı dayanım performansı durumunda TL/MPa değişimi de yer almaktadır. Bir örnek vermek gerekirse: Birbirine yakın iki hazır beton üreticisi arasında aynı dayanım sınıfı için 2 TL fiyat farkı vardır. Müşteri 2 TL ucuz olanı tercih etmiştir. Oysa 2 TL ucuz olan hazır betonun 28 günlük ortalama dayanımı diğer üreticinin ürününden 3 MPa aşağıdadır. Biri standarda göre sınırda üretim yaparken, diğeri daha güvenlikli çalışmaktadır. Aslında 2 TL pahalı olan beton, birim performans açısından daha ucuzdur.

Değerlendirme

Hazır betonun toplam yapı maliyetindeki payı yaklaşık %5-10 arasındadır. C25/30 yerine C30/37 kullanmak maliyeti arttırır gözükse de aslında birim performans maliyeti düşmektedir. Daha iyi performans daha ucuza temin edilmektedir. Ayrıca; dayanım sınıfının artması kolon, perde ve kirişlerde boyutların azalmasına ya da donatıda azaltmaya neden olabilir.

Hazır betonun gerçek fiyatı m³ üzerinden değil, performans üzerinden değerlendirilmelidir.

BetonveCimento.com için Patreon üzerinden destekte bulunmak ister misiniz?