Betonda buharlaşma sonucu kaybolan su ya buharlaşmayı engelleyici önlemler ile ya da kaybolan suyun betona geri verilmesi ile telafi edilebilir. Buharlaşmayı etkileyen 3 ana etken vardır:
1. Ortam sıcaklığı
2. Bağıl nem
3. Rüzgar hızı
Terleme hızı ve süresi; betonu sıkıştırma yöntemine, beton kesitinin kalınlığına ve betonun içeriğine göre değişir. Terlemede su/çimento oranı en önemli etkendir. Terleme ile ilgili bilinmesi gereken hususlar[2]:
* Aşırı vibrasyon işlemi ile terleme hızı artar.
* Kalın kesitli elemanlarda terleme daha fazla olur.
* Terleme miktarı az olan betonlarda yüzey daha erken kurur.
* Yüksek dayanımlı betonlarda ince malzeme içeriği daha fazla olduğundan terleme az olur.
* Kuru zemine yerleştirilen betonda terleme daha az olur.
* Çimento özgül yüzeyi(çimento inceliği) arttıkça terleme daha az olur.
Buharlaşma hızı ile terleme hızının dengede olması ideal bir durumdur[Şekil 1]. Ancak, buharlaşma hızının kritik seviyenin üzerinde olması durumunda beton yüzeyinde Şekil 2’de görüldüğü gibi plastik büzülme(plastik rötre) meydana gelir. Yüzeyde oluşan çatlaklar betonun geçirimliliğini arttıracağı gibi estetik görünümü de bozar.
Şekil 1: Buharlaşma ve terlemede denge durumuŞekil 2: Buharlaşmanın terlemeden fazla olduğu durumŞekil 3: Beton sıcaklığı, hava sıcaklığı, bağıl nem ve rüzgar hızının beton yüzeyinde olan buharlaşma hızına etkileri[1]ÖNEMLİ NOT
İzin verilebilen en yüksek buharlaşma hızı Bmaks = 1.0 kg/m2/saat
0.5 kg/m2/saat ve üstü değerlerde önlem alınmalıdır.
Yüksek dayanımlı betonlarda Bmaks değeri daha da düşük olmalıdır[3].
Şekil 3’te 1 m2 beton yüzeyinde 1 saatte meydana gelecek buharlaşma hızı tespit edilebilir. Ayrıca, buharlaşma hızı aşağıdaki formülle de hesaplanabilir. Rüzgarın olmadığı ya da rüzgar hızının çok az olduğu ve yüksek bağıl nem olan durumda hava sıcaklığının beton sıcaklığından yüksek olması buharlaşma hızının negatif olmasına neden olur. Bu durumda beton yüzeyinde yoğuşma meydana gelir.
Kaynaklar
ACI 305 R, Hot Weather Concreting
SOROKA, I., “Concrete in Hot Environments”, E&FN SPON, 1993, p.114
İnş.Yük.Müh. olan Yasin Engin, lisans ve yüksek lisans eğitimini Boğaziçi Üniversitesi'nde tamamlamıştır. 16 yıldır beton ve çimento sektöründe çalışmaktadır. Web sitesindeki tüm yayınlar Yasin Engin tarafından paylaşım amacıyla hazırlanmıştır. Yayınlar kaynak gösterilerek kullanılabilmektedir.
(yasin.engin@gmail.com)
2 thoughts on “Betonda Buharlaşma (Interactive Excel Program – Tr&English)”
Dosya için teşekkürler. Dosya korumalı diyor api key kısmına giremiyorum bu sebepten ötürü. Koruma şifresini öğrenebilir miyim acaba ? Api key kısmı internet sitesinde neresi olduğunu da tarif etme şansınız var mı acaba ?
![Şekil 3: Beton sıcaklığı, hava sıcaklığı, bağıl nem ve rüzgar hızının beton yüzeyinde olan buharlaşma hızına etkileri[1]](https://www.betonvecimento.com/wp-content/uploads/2014/12/Picture2.png)
Dosya için teşekkürler. Dosya korumalı diyor api key kısmına giremiyorum bu sebepten ötürü. Koruma şifresini öğrenebilir miyim acaba ? Api key kısmı internet sitesinde neresi olduğunu da tarif etme şansınız var mı acaba ?
Yasın bey,
Tüm bu değerli çalışmalar için size ne kadar teşekkür etsem azdır
Çok değerli bilgiler
Saygılarımla
Mete ÇELİKER